یادگار شترسوارهای افغان در استرالیا

            بسم الله الرحمان الرحیم.

            روزنامه ی همشهری، هفده تیر 1383، صفحه ی 22: «بزرگترین قطار مسافربری استرالیا رکورد خودش را شکست. نام این قطار طویل «قان» است.»

            آنچه نقل کردم، از یادداشتهایم است. من وقتی این مطلب را می خواندم، شمّ ویراستاری و لغوی ام گفت املای «قان» درست نیست. چند شب قبل یادداشتهایم را می دیدم. این مطلب به چشمم خورد. و دیشب سعی کردم ضبط فارسی ی درست را بیابم.

            نام قطار، در اصل Ghan است. طبق مدخل «The Ghan» در ویکیپدیای انگلیسی، «The Ghan» نام قطار مسافربری در استرالیا است که در مسیر آدلاید ـ داروین کار می کند. نام قطار، شکل مختصر The Afghan Express است. به افتخار شترسوارهای افغان که در اوایل قرن نوزدهم وارد استرالیا شدند و کمک کردند افراد به نقاط کشف نشده ی استرالیا برسند. آرمی هم که جلوی قطار است، شترسوار است سوار بر شتر.

            قاعدتاً انگلیسی زبانها و فرانسوی زبانها و آلمانی زبانها که در استرالیا زندگی می کنند، Ghan را «گان» تلفظ می کنند. اگر هندی زبان آن جا باشد، به سیاق زبان مادری اش، آن را «گهان» تلفظ می کند (گاف ساکن). ضبط نام این قطار در فارسی، شاید «غان [گان]» مناسب باشد. «غان»، که شکل مختصر «افغان» است، و «گان»، که به نظر می رسد تلفظ رایج اکثر مردمان استرالیا باشد. به هر حال «قان» مردود است.