انصاف عقل و خلوص عقل و فاصله نگرفتن از دنیای واقعی

             بسم الله الرحمان الرحیم.

            بعضی نظریه پردازها، و همچنین بعضی افراد که در حدّ عنوان «نظریه پرداز» نیستند ولی عقبه ی لشگر نظریه هستند و در حدّ خود قلم می زنند و قدم می زنند و در صورت نیاز مُشت می زنند، برای مقبول کردن نظریه ی اجتماعی یا سیاسی یا حکومتی یا علمی ی خود، می پندارند عقل عُرفی و فهم عُرفی چیزی حالیش نمی شود، و می پندارند با الفاظ قلمبه سلمبه می توانند دیگران را قانع کنند که این دایره که می بینی دایره نیست و مربع است، یا این تناقض که می بینی تناقض نیست بلکه تناقض نما است، و این شبهه که شنیده ای شبهه نیست و جواب تمام شبهه ها در دست ما است و تو اگر عقل داشته باشی به ما مراجعه می کنی و ما جواب عالمانه به تو می دهیم و تو را روشن می کنیم. 

                                            

            البته بنده به هیچ وجه نفی نمی کنم مباحثی هست، که فنّی است، در علوم و معارف مختلف، اما حرف من این جا این است بعضی خللها و خدشه ها و نقصهای بزرگ در بعضی ادعاها و حرفها را همین فهمها و عقلهای عُرفی و متعارف متوجه می شوند، و انصاف عقل (تعبیر غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره ی برتراند راسل: «او انصاف داشت» (غلامحسین ابراهیمی دینانی، «حسین علیه السلام تلاقی عقل و عشق» (گفت و گوی حسین سخنور با غلامحسین ابراهیمی دینانی)، مجله ی خیمه، دی 1389، شماره ی 72؛ صفحه ی 7، از صفحات 7—4)) و خلوص عقل (تعبیر غلامحسین ابراهیمی دینانی درباره ی برتراند راسل: «او انصاف داشت؛ ولی خالص نبود» (همان منبع، همان صفحه))، شاید بعضاً از بسیاری عناوین و مدارج که به کارشناسان علوم و معارف مختلف نسبت داده می شود، و محترم هم هست در جای خود، مفیدتر باشد برای انسان.

            انصاف عقل، و خلوص عقل.

            دنیای واقعیت، هم البته دنیای بحثهای فنّی و تخصصی است، و هم دنیایی است که ممکن است افرادی بخواهند دیگران فهم و عقل عُرفی ی خود را به کار نبرند و اشتباهات و سستی های کاملاً واضح یا نسبتاً واضح نظریات و ادعاها و حرفهای آنها را نفهمند و مرعوب استدلالهای غلط آنها در قالب الفاظ و اصطلاحات قلمبه سلمبه شوند.

            هم زیر پا گذاشتن قواعد فنّی ی بحث، آن جا که واقعاً با قواعد درست روبه روئیم و نه با مغلطه و سفسطه و فریب، فاصله گرفتن از واقعیت است، و هم تلاش برای خاموش کردن چراغ عقل و فهم عُرفی و مطیع کردن عقل و فهم عُرفی در برابر اصطلاحات بعضاً بیمایه، فاصله گرفتن از واقعیت است. فاصله گرفتن از واقعیت (حقیقت) کمال انسان. فاصله گرفتن از واقعیت (حقیقت) عقل انسان. فاصله گرفتن از واقعیت حقیقت.

نمونه ی حاشیه ای، درباره ی «فاصله گرفتن از دنیای واقعی»:

            سال اِستال، نیمصفحۀ پوانکاره (مدخلی بر هندسۀ جدید)، ترجمه ی محمد جلوداری ممقانی، ویراسته ی محمدهادی شفیعیها، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1381؛ صفحه ی 289:

            «تلاش برای فاصله گرفتن از دنیای واقعی به حدی رسیده بود که ظاهراً اشتاینر، هندسه دان سدۀ نوزدهم، برای ممانعت از به کار بردن مشاهدات ِ دنیای پیرامون خود به عنوان ابزاری برای استدلال هندسی، به دانشجویان در کلاسهای تاریک درس می داد.»