رسم خط فارسی: نه نظم آهنین و بی استثنا ، نه هوس و هرج و مرج

            بسم الله الرحمان الرحیم.

            ای فارسی نویسها. ای فارسی خوانها. در رسم خط عربی حروفی هست که نوشته می شود ولی در مواردی خوانده نمی شود. چهار حرف «و» (مثلاً در حیوة) و «ا» (مثلاً در واذکر) و «ل» (فقط در لغات دارای «ال» که «ل» قبل از حروف شمسی بیاید) و «ی» (مثلاً در ضُحی). این چهار حرف را حروف والی می نامند.

            ای فارسی خوانها. ای فارسی نویسها. درست است که خط فارسی ی کنونی و خط عربی منشأ یکسان دارند، ولی فارسی «حروف والی» ندارد. املای «دست ام را سریع تر دراز کردام تا قبل از نادر گوشئ را بردارام . گفت ام» و «از موقع ائ که حرکت کردیم مدام به موبایل اش ورمئ رفت» (عیناً طبق http://butiqa.blogfa.com/post-214.aspx )، که کم و بیش در رسم خط تعدادی از وبلاگ نویسها و دیگر فارسی نویسها به کار می رود، وارد کردن حرف والی در رسم خط فارسی است.

            امروز کتاب یکی از بزرگان و مشاهیر را که هم خودش واژه نامه نوشته و هم نقدکننده ی برجسته ی واژه نامه های انگلیسی ـ فارسی و فارسی ـ فارسی است، باز کردم. دیدم نوشته است (سه نقطه از سیدعباس سیدمحمدی است):

            «پیشکش به همسر ـ ام، ...»

            یعنی همسر، سپس نیمخط، سپس «ام»، برای نشان دادن آنچه «همسرم» می نویسیم و hamsaram تلفظش است. دود از کلّه ام بلند شد. واقعاً «همسر ـ ام» چرا باید به جای شکل کاملاً واضح «همسرم» به کار رود؟ همین بزرگوار، در ادامه ی اهدائیه، نوشته است «فداکاری های اش» و در دیباچه ی همین کتاب، نوشته است «کارهای دیگر ـ ام» و «ترکیب ساز ـ اش».

            شاید بگویند یک مورد و دو مورد نیست بلکه کاربرد دستگاهمندانه ی «همسرام» و «مادرام» و «خواهرام» و «دست ام» و «قلب ام»، مشکلات خط کنونی ی فارسی را تا حدی حل می کند. می گویم: کدام مشکل را حل می کند این املاهای من درآوردی؟ این املاها خودش «مشکل» است و یکی باید خود ِ این مشکلات جدید التأسیس را حل کند!

            املاهای «دست ام» به جای «دَستَم»، و «دل اش» به جای «دِلَش»، واقعاً چه وجهی دارد؟

            دیدم داریوش همایون در http://www.d-homayoun.info/HTfile/Zabaane_Melli.htm گفته است:

            «مشکل کوچک‌تر دیگر رسم الخط فارسی است که بکلی دستخوش هوس و سلیقه نویسندگان است. خط فارسی نظم آهنین و بی استثنا بر نمی‌دارد ولی هرج و مرج کنونی نیز تحمل ناپذیر است. می‌توان بر یک رسم الخط استاندارد توافق کرد که استثنا‌ها در آن کمیاب باشد و از زیاده روی‌های شبه ایدئولوژیک (نوشتن مادرم به صورت مادرام) دوری جوید. این کاری است که در خود ایران می‌باید انجام گیرد و در نوشتن کتاب‌های درسی بکار رود تا جا بیفتد.»

            پایان گفته ی داریوش همایون.

            به نظر من، املاهای «دست ام» و «گفت ام» و «موقع ای» و «مادرام» و «همسر ـ ام»، حاصل هوس و/یا کمسوادی و/یا هول شدن افراد است. تجربه هم به من نشان داده، افرادی که املاهای عجیب غریب و بی پایه به کار می برند، گفت و گو کار با آنها غالباً بی اثر است، چون از ابتدا با درک و فهم و سواد و برهان و دلیل به املاهای عجیب غریب و بی پایه گرایش پیدا نکرده اند، که حالا برهان و دلیل بر آنها اثر بگذارد و برگردند از رسم خط عجیب غریبشان.