تجزیه نشدن یا شدن سودان: از طریق فتوا؟ از طریق همه پرسی؟

                 بسم الله الرحمان الرحیم.

            این روزها کشور سودان به مردمش اجازه داده در همه پرسی شرکت کنند و به تجزیه نشدن یا شدن این کشور، رأی بدهند. ظاهراً سالها مشکلات حاد در این کشور بوده، و ظاهراً مقامات این کشور تحت فشارهای بین المللی حاضر به برگزاری ی این رفراندوم شده اند. و تجزیه شدن هم شرایطی دارد، از نظر میزان حد اقل درصد افرادی که باید شرکت کنند در همه پرسی و میزان حد اقل درصدی که باید رأی مثبت بدهند به تجزیه شدن.

            تجزیه شدن کشورها، و جایگزین شدن حکومتها با حکومتهایی دیگر، معمولاً از راههای عادی انجام نمی شود. مردم ایران در سال 1357 از طریق انقلاب کردن، قانون اساسی ی سلطنت مشروطه را کنار گذاشتند و قانون اساسی ی جمهوری ی اسلامی ی ایران را حاکم کردند. ایجاد شدن کشور پاکستان، با پیشنهادهایی از طرف تعدادی از سران مسلمانان در هند، و بعد از سلسله ای اتفاقات و مسائل، بود.

            کُردهای عراق و کردهای ترکیه، تمایلات تجزیه طلبانه یا تمایلات خودمختاری ی داخلی داشتند. کُردهای عراق توانسته اند در حکومتی فدرال، به خواسته هایشان برسند. کُردهای ترکیه، به جایی نرسیدند.

            سازمان ملل، ظاهراً ترکیه را تحت فشار قرار نداده که با خودمختار شدن کردستان ترکیه موافقت کند. اما سازمان ملل و قدرتهای جهانی ظاهراً سودان را تحت فشار قرار داده اند رفراندوم برگزار کند.

            سازمان ملل و قدرتهای جهانی از چند انتخابات در چند سال گذشته که رقیب شکست خورده مدعی بود تقلب شده است، مانند انتخابات افغانستان و انتخابات ساحل عاج، در ساحل عاج است که به شدت وارد عمل شده اند.

            آیا کشورهای آفریقایی، راحت تر و کم خطرتر است که سازمان ملل وارد عمل شود و قدرتهای جهانی شدت عمل به خرج دهند؟ آیا کشورهای آفریقایی، نیازمندتر هستند به کمک سازمانهای بین المللی؟

            سودان الان به دلایل مختلف، در شُرُف تجزیه شدن است. تجزیه شدن یا نشدن سودان، عقلاً و شرعاً و از نظر علم حقوق، آخرالامر طبق نظر مردم این کشور است، یا طبق فتوای تعدادی از فقیهان؟ توجه کنید:

            طبق http://www.ijtihad.ir/modules.php?op=modload&name=Web_Links&file=index&req=viewdetails&cides=125&cid=125&lid=5242&type=5  :

            «به گزارش شبکه اجتهاد، در بیانیه‌ای که به امضای 60 عالم دینی از مصر، سودان، نیجریه، مراکش، لیبی، لبنان، عربستان ترکیه و فلسطین رسیده است آمده است: رای دادن به نفع جدایی جنوب سودان از شمال بر اساس دین اسلام حرام است. »

            پایان نقل از لینک.

            ظاهراً فقیهان ارجمند، شأن خود را بالاتر از حضور در رفراندومها و انتخابات می دادند، بلکه شأن خود را خط دادن و مجاز دانستن یا مجاز ندانستن مردم برای حضور در رفراندومها و انتخابات می دانند.

            بنده شخصاً اطلاع ندارم که «بر اساس دین اسلام»، آیا تجزیه شدن یک کشور به دو یا چند کشور، و اتحاد دو یا چند کشور و تشکیل کشوری جدید، واقعاً وارد بحث حرام و حلال می شود، یا مسئله ای عُرفی است.

            شاید فقیهان محترم، که فتوای آنها را نقل کردم، تقریباً مانند آن شهروندان عادی ی سودان هستند، که نظرشان راجع به تجزیه شدن «منفی است»، اما فقیهان محترم میل دارند نظر منفی ی آنها مؤثرتر و پروزن تر از نظر منفی ی شهروندان عادی باشد.

            در مجموع گمان می کنم البته فقیهان محترم هم حق دارند نه تنها «نظر شخصی» بدهند درباره ی مسائلی مانند تجزیه نشدن یا شدن سودان، بلکه حتا حق دارند «فتوا بدهند»، اما میزان تأثیر فتوای آنها، بسته به اوضاع و احوال و شرایط است. تأثیر داشتن نظرات عالمان دینی در جهان اهل سنت و در جهان شیعه، و عالمان دینی در جهان مسیحیت، و عالمان دینی در جهان یهود، بستگی به شرایط اجتماعی و مسائل مختلف دارد. ممکن است گاهی اوقات «یک فتوا»ی یک عالم دینی، تأثیرش از صد ارتش و هزار لشگر، و رفراندوم و ...، بیشتر باشد. ممکن است گاهی اوقات «هزار فتوا»، اثری نگذارد در جامعه. شرایط اجتماعی، و شخصیت و محبوبیت و صداقت و سابقه ی فتوادهنده، و قدرتهای سیاسی ی ملی و بین المللی،  همه دخیل هستند در مؤثر و موفق بودن یا نبودن فتوای عالمان دینی.