سفر من و خانواده ام به مشهد: تجربه ی دوم: اهمیت معماری

بسم الله الرحمان الرحیم.

السلام علیک یا علی بن موسی الرضا السلام علیک یا امام الهدی و العروة الوثقی و رحمة الله و برکاته.

من و خانواده ام از جمعه ده تیر 1390 تا دوشنبه سیزده تیر 1390 مشهد بودیم. اداره ی محل کار همسرم هر چند سال این موقعیت را فراهم می کند کارمندانش با پرداخت یک چندم (یک پنجم؟) هزینه ی بلیت هواپیما و هتل و غذا، دو سه روز بروند مشهد. ما سه سال و نیم قبل رفتیم. الان هم نوبتمان شد.

            نوبت قبل زیارت مزار امام رضا، خیلی کم به دلم نشست. البته توانستم ضریح را دقایقی لمس کنم و با حضرت صحبت کنم. کمی آن طرفتر از ضریح هم نشستم و دعا خواندم. این دفعه اصولاً نتوانستم به ضریح و به اطراف ضریح بروم. دو دفعه رفتم. بار اول حدود یک ساعت قبل از اذان مغرب. بار دوم حدود یک ساعت و نیم قبل از اذان مغرب. هر دو بار خادمها راهها را بسته بودند و اجازه ی ورود به مردم نمی دادند. می گفتند برویدحیاط. بروید زیر زمین. بار اول توانستم بروم حیاط حرم و بار دوم هم توانستم بروم زیرزمین. هرچند آرامش و احساسم بهتر از سه سال و نیم قبل بود، اما باز هم احساس می کردم از زیارت کردن لذت نمی برم.

            بله. مدتی قبل یا بعد از زیارت سه سال و نیم قبلم از امام رضا، حضرت معصومه را در قم زیارت کردم. خیلی لذت بردم از زیارت حضرت معصومه. و خب، برایم سؤال بود و عجیب بود، چرا زیارت حضرت معصومه به دلم نشست اما زیارت امام رضا به دلم ننشست.

            این دفعه، بعد از زیارت اول (که موفق شدیم در حیاط حرم بنشینیم) و قبل از زیارت دوم (که موفق شدیم برویم زیرزمین حرم)، رفتیم آرامگاه فردوسی. حدود یک ساعت رفتیم آرامگاه فردوسی. بسیار لذت بردم و حس خوبی داشتم. و خب، سؤالم و تعجبم دوباره ایجاد شد و تشدید شد، که ای عاشق امام رضا، چه جوری است از دیدن آرامگاه فردوسی این اندازه لذت می بری، اما از زیارت امام رضا نه؟

            اتوموبیلی که ما را برد آرامگاه فردوسی و سپس از آن جا برد به حرم امام رضا، راننده اش مردی بود حدود 50 ساله. به او احوالاتم را گفتم. و گفتم همین الان جوابی به ذهنم رسید، که علت این مسائل، این است در آرامگاه فردوسی تناسب بین مساحت قسمت درختکاری شده و سبزه کاری شده و حوض بزرگ آب و مساحت آرامگاه رعایت شده و جمعیت هم غلغله نیست، اما حرم حضرت امام رضا ــ آن طور که من دیدم و از مسیری که من دو بار رفتم دیدم ــ اطرافش حتا یک درخت هم نیست و «گسترش حرم» به صورت ساختن روگذر و زیرگذر و صحنهای جدید و ساختمانهای جدید بوده و جمعیت زائران هم بسیار بسیار زیاد است.

            راننده گفت: «شما درست می گوئی. فقط شما نیستی این حس اضطراب را داری هنگام نزدیک شدن به حرم امام رضا. قبل از انقلاب، آقای ولیان بود در استان خراسان. در زمان او اطراف حرم درختکاری بود و تختهایی گذاشته بودند که غروبها زائران و مردم می نشستند روی تختها و استراحت می کردند و چایی می خوردند. ولیان اجازه نمی داد اطراف حرم ساختمانهایی با ارتفاع بیش از حد مقرر ساخته شود. وقتی شما با هواپیما می آمدی مشهد از بالا می دیدی اطراف حرم یک کمربند سبز است. بعد از انقلاب متأسفانه کم توجهی شده به این مسائل. در طرحهای گسترش حرم، درختها از بین رفته است. قدیم فقط یک صحن کهنه بود و یک صحن نو. الان چند صحن اضافه کرده اند به نحوی که منی که مشهدی هستم گاهی اوقات داخل صحنها گیج می شوم چه گونه برسم به ضریح حضرت.»