برای بمب اتمی خیلی هزینه کردیم پس باید بر سر ژاپنیها بیندازیم!!

                 بسم الله الرحمان الرحیم.

Pierre Radvanyi et Monique Bordry

Histoire D’Atomes

Préface de Maurice Jacob

Paris, Édition Belin, 1988

***

Pierre Radvanyi, 1926, a nuclear physicist, active in history of science

Monique Bordry, 1931, ancienne directrice du musée Curie

Maurice Jacob (Maurice René Georges Jacob), 1933-2007, a theoretical particle physicist

                عبدالحسین نیک گهر متولد 1316

***

            پی یر رادوانی و مونیک بوردری، سرگذشت اتم، پیشگفتار از موریس ژاکوب، ترجمه ی عبدالحسین نیک گهر، تهران، انتشارات سروش، 1370: 

                                         

            [لئو] زیلارد در صدد برمی آید با ترومن ملاقات کند. از طرف ئیس جمهور به او گفته می شود که با جیمز برنز، که وزیر امور خارجه خواهد شد، ملاقات کند .......... مرد سیاست به مرد علم می گوید که اگر از بمب استفاده نشود، مثل این است که آن همه تلاشها بی نتیجه مانده باشد. برای ساختن بمب، دو میلیارد دلار هزینه شده است؛ کنگره می خواهد نتایج همۀ این مخارج را به چشم خود ببیند. (صفحه ی 197)

            آلمان روز 8 مه 1945 تسلیم می شود. تنها ژاپن هنوز در جنگ است. پایان جنگ، قریب الوقوع به نظر می رسد. (صفحه ی 198)

            در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم، مخصوصاً در ایالات متحدۀ امریکا، دربارۀ ملاحظاتی که مهم ترین نقش را در تصمیم گیری پرزیدنت ترومن در فرو ریختن دو بمب اتمی داشته اند، بحثهای زیادی شده است، که می توان آنها را در چند جملۀ زیر خلاصه کرد: تمایل به اینکه قبل از خاتمۀ جنگ از سلاح جدیدی که فوق العاده گران تمام شده بود استفاده شود؛ اهنمام به خاتمه دادن جنگ، بدون تحمل تلفات انسانی در (صفحه ی 200) صفوف سربازان امریکایی؛ ارادۀ قدرت نمایی ایالات متحدۀ امریکا با پیش بینی برخوردهای پس از جنگ و کاستن از سهم اتحاد جماهیر شوروی در پیروزی بر ژاپن. (صفحه ی 201)

            در فرانسه، بلافاصله پس از خاتمۀ جنگ، فردریک ژولیو که از سوی ژنرال دوگل به سمت کمیسر عالی در انرژی اتمی منصوب شده بود، ساختمان پیل اتمی فرانسه را در فور دو شاتیون آغاز کرد. (صفحه ی 209)

            در مارس 1950، در استکهلم کمیتۀ جهانی هواداران صلح، به ابتکار فردریک ژولیو بیانیه ای منتشر کرد ــ که به نام «بیانیه استکهلم» معروف است ــ و در آن خواستار ممنوعیت سلاح اتمی و برقراری نظارتی برای تأمین این ممنوعیت شد. او اضافه کرد، هر دولتی که، اوّل از همه، سلاح اتمی را علیه هر کشوری به کار ببرد، مرتکب جنایتی علیه بشریت شده است. این بیانیه که مناظره های شورانگیزی را در سرتاسر دنیا برانگیخت، به امضای دهها میلیون نفر رسید. یک ماه بعد، فردریک ژولیو از تصدی وظایف کمیسر عالی انرژی اتمی برکنار شد. (صفحه ی 214)

            لئو زیلارد در پایان خاطراتش روایت می کند: «از من پرسیدند، آیا فکر می کنم که تراژدی دانشمند این است که با قدرت خود دانشهای ما را به پیش می برد تا بعداً، بشریت بتواند آنها را در مقاصد تخریبی به کار ببرد. پاسخ من این است، این تراژدی دانشمند نیست، بلکه تراژدی بشریت است.» (صفحه ی 218)